ანოტაცია: ჰეგელი პირველი ფილოსოფოსია, რომელმაც ისტორია გაიაზრა როგორც აზრიანი პროცესი და არა ფაქტების გროვა. ისტორიაში მან აღმოაჩინა განვითარება, ანუ ასვლა უფრო დაბალი საფეხურიდან უფრო მაღალზე. ამ განვითარების შინაარსია თ ა ვ ი ს უ ფ ლ ე ბ ი ს ზ რ დ ა – ადამიანთა საზოგადოება თანდათან იმეცნებს რომ ადამიანი, როგორც ასეთი, თავისუფალია, რომ ყ ვ ე ლ ა ადამიანი თავისუფალია, და იძულებული ხდება, თავისი წყობა ამ ცოდნის შესაბამისად ააგოს. ესაა ისტორიის პროგრესი.