ანოტაცია: მეცხრამეტე საუკუნის 70-იან წლებში მეფის რუსეთის წინააღმდეგ აჯანყებულ სვანეთში სადამსჯელო ექსპედიცია ორჯერ მოეწყო. 1876 წელს, მეორე ექსპედიციისას, აჯანყების ჩასახშობად თითქმის ორიათასკაციანი რაზმი გაგზავნეს, რომელთაც სოფელ ხალდის მცხოვრებლებსა და იქ გამაგრებულ რამდენიმე ათეულ აჯანყებულ მებრძოლს შემოარტყეს ალყა. ხალდელები თითქმის მთელი თვე იბრძოდნენ, თუმცა, ბოლოს რუსებმა მიწასთან გაასწორეს სოფელი ხალდე – ააფეთქეს მისი ათზე მეტი სვანური კოშკი, აკრძალეს სოფლის სახელის ხსენება და იქ დასახლება, ....